Over een man en een vrouw. Hij lijdt aan PTSS, de gevolgen van zijn loopbaan als oorlogsverslaggever. Zij heeft pas haar man verloren die gedood werd bij een gezamenlijke reportage in Afghanistan. Hij verhuist naar het platteland. Daar ontmoet hij haar. 

'Hij begon te rennen, hij stortte zich halsoverkop de helling af, struikelend over graspollen, over zijn eigen voeten, terwijl hij al die tijd wist dat hij kon rennen tot zijn hart en longen klapten, maar dat hij altijd te laat zou komen.'

  Uit Tegenbeeld

De twee hoofdpersonages in deze roman zijn Kate Frobisher en Stephen Sharkey. Tijdens zijn laatste missie als oorlogsverslaggever is zijn medefotograaf en vriend Ben Frobisher om het leven gekomen. Stephen leidt onder het posttraumatisch stresssyndroom dat hij heeft overgehouden aan zijn ervaringen in het buitenland als oorlogscorrespondent in oorlogsgebieden waar verkrachtingen, oorlog en geweld aan de orde van de dag waren. Nu verhuist hij naar het platteland en trekt in een huisje op het achtererf van de gerenoveerde boerderij van zijn broer Robert. Daar vindt hij de rust die hij nodig heeft om zijn boek te schrijven.

Een boek dat gaat over de rol van de media in de manier waarop oorlogen worden voorgesteld. En  zo wil hij ook zijn eigen rol daarin onderzoeken. Is hij ook schuldig aan het verkeerd voorstellen van oorlog, door beelden en teksten, als een soort propaganda waardoor de waarheid niet aan het licht komt? Hij komt er niet uit en leidt aan slapeloosheid en nachtmerries over vrouwenverkrachtingen en massamoorden.

OORLOG en GEWELD zijn twee grote thema's in het boek, net als in de trilogie 'De weg der geesten' van dezelfde grote Britse schrijfster.

Zijn verhuis naar het platteland heeft veel weg van een vlucht.
Ondertussen is Kate weduwe geworden en woont enkele kilometers verder in hetzelfde dorp op het platteland en probeert met haar verdriet om haar overleden man, Ben en Stephens vriend, om te gaan. Ze heeft juist de opdracht aangenomen om een groot Christusbeeld te beeldhouwen maar door een recent auto-ongeluk kan ze er niet aan beginnen en is ze noodgedwongen een assistent in te huren, Peter Wingrave. Hij heeft Engels gestudeerd maar doet tuinierswerk. 

Gaandeweg wordt duidelijk dat Peter niet is wie hij schijnt te zijn. Net als alle andere personages overigens. Ze hebben allemaal een geheim dat ze verborgen houden voor anderen. 

Stephen leert Justine kennen, de dochter van de dominee Alec, een vriend van Kate, en hij voelt zich tot haar aangetrokken. Hij begint een seksuele relatie met de twintig jaar jongere Justine en wat eerst begon als een korte relatie ontwikkelt zich tot iets meer diepgaander. Wanneer Justine het slachtoffer wordt van een gewelddadige inbraak concludeert Stephen dat agressie bij het moderne leven hoort. Zelfs op het platteland is men niet veilig voor geweld.

GEWELD IS OVERAL

De achtentwintig korte hoofdstukken nemen ons afwisselend mee in de verhaallijnen van Kate en Stephen. Later ontmoeten ze elkaar maar hun levens lopen wat naast elkaar heen.

Het weer en Goya

De afgelegen huizen, de desolaatheid, het voortdurende sneeuwen, de altijd dicht hangende mist en de donkerte: het draagt allemaal bij tot een eng, bijna claustrofobisch gevoel wanneer je het boek leest. Voeg daarbij het hartverscheurende verdriet van Kate en je hebt alle ingrediënten voor een ijzingwekkende, beklemmende roman.

De mist die voortdurend terugkomt staat ook voor een mooie metafoor over de geheimen die mensen hebben en onzichtbaar zijn voor anderen in hun omgeving. Mist is gevaarlijk, onbetrouwbare mensen ook. 

De Spaanse kunstenaar Goya komt ook verschillende keren voor in het boek.  Hij was een kunstenaar uit de 18de eeuw en leefde in Spanje. Zijn leven kende hoogtepunten maar vooral dieptepunten wat te zien is in zijn kunst en zijn lijden intenser maakte. In 1972 werd Goya doof door een erge ziekte en vanaf dan worden zijn werken somberder. Hij heeft de verschrikkingen gezien tijdens de Franse bezetting van Spanje en samen met zijn mentale instabiliteit schilderde hij de meest angstaanjagende, aanstootgevende en imponerende schilderijen. Hij gebruikte zijn kunst dan ook om zijn gevoelens te uiten.

Vooral zijn voorliefde voor circussen, festiviteiten, kermissen, gedrochtenshows, gekkenhuizen, berengevechten, openbare terechtstellingen. Elk spektakel was krachtig genoeg om het geschreeuw van de duivels in zijn oren te overstemmen. In het museum bewondert Stephen zijn schilderijen en ziet het portret van een man die erdoorheen gekomen is. 

Stephen blijft verder worstelen.

De rol van de media in conflicten

Het boek doet je ook nadenken, vooral ook over de rol van de media in berichtgeving over oorlogen en conflicten. Met beelden en in tekst. Ben was fotograaf en legde voor visueel beelden vast. Stephen berichtte met woorden in teksten. Wanneer breng je waarheid of wordt het propaganda? Is het wel mogelijk om objectieve verslaggeving te brengen? In hoeverre verergert de media oorlogen en agressie door het beeld dat ze ophangen waardoor in de hoofden van mensen die soms duizenden kilometer ver van het conflict wonen, zich (tegen)beelden vormen die niet met de werkelijkheid overeen komen? Een actueel en interessant thema lijkt mij.

Tegenbeeld, de titel

In het boek komen twee beelden voor: het immense Christusbeeld dat Kate beeldhouwt en het bronzen beeld dat ze gemaakt heeft van Ben.

'Ze drukte haar lippen op het koude brons van Bens voorhoofd en liep langzaam de trap op naar bed'.

Het beeld heeft hier de man vervangen.

Geraadpleegde website: https://www.enforex.com/spaans/cultuur/kunst-francisco-goya.html