Post Mortem

Een roman over de liefde van een vader voor zijn kleine meisje en de liefde van een man voor het schrijven en de angst van een man om na zijn dood zijn leven te verliezen.

'We zijn niet wie we zijn,

we zijn wat de wereld van ons weet ...'

- Hermans, Herinneringen van een engelbewaarder

Deze quote aan het begin van het boek vat perfect samen waar deze hele roman over gaat. In het boek is de hoofdpersoon vooral bezig met het beeld en de verwachtingen die de anderen en de maatschappij van hem hebben en hij denkt na over hoe een biograaf na zijn dood over hem en zijn roman zal denken. De media kan een bepaald beeld van ons hebben en dat kan heel anders zijn dan wie we in het echt zijn.

'De beeldtoevloed heeft ons niet geleerd om beter te kijken, maar om sneller te oordelen.'

De hoofdpersoon is Emiel Steegman, veertig jaar en schrijver. Hij heeft straks een diner met onbekende schrijvers uit Estland.

Onder de douche valt hem een bruikbare zin in die hij als excuus kan gebruiken: 'Wegens nogal moeilijke tijden in de familie.' Hij heeft er geen idee van hoe waar deze woorden in de nabije toekomst zullen worden.

'Als zijn werk ooit in de belangstelling mocht komen van een groot publiek, als ooit, tegen zijn uitdrukkelijke wens in, een biograaf zich na zijn dood zou verdiepen in zijn leven, zijn e-mailverkeer uitvlooien en op dit mysterieuze zinnetje botsen, dan zal deze er vast van overtuigd raken iets in handen te hebben. Hij zal denken iets op het spoor te zijn, iets van groot belang, waarover de auteur niets kwijt wilde, waarvan hij alleen met dit zinnetje heeft gerept: iets wat op zijn minst een hoofdstuk in zijn boek kan worden, misschien meer, misschien wel de kern van de biografie, waar de andere verhalen als sattelieten rond cirkelen: dé bepalende gebeurtenis in het leven en werk van Emiel Steegman. Hij zal als een bezetene op zoek gaan.

Maar er was niets aan de hand.'

De auteur heeft geen idee dat het niet zo zou blijven.

Steegman denkt in de plaats van anderen:

'Wellicht heeft hij, dacht Steegman, ... de fotograaf geen weerwoord durven te bieden. Een onbekende schrijver, blij dat zijn portret wordt gemaakt.'

Hij denkt ook aan welke indruk hij maakt op anderen, het beeld dat zij van hem hebben. Dat bepaalt zijn houding, vooral geen verkeerde indruk wekken. Zijn buurman Lodewijk zegt  Steegman dat hij 'Wiet' of 'Wietje' mag zeggen. Het staat hem niet aan.

'Tegelijk wist Steegman dat de buurman het hem kwalijk zou nemen als hij niet op het aanbod inging. Hij zou er de man zelf mee afwijzen. Alsof Steegman, de stadsmus, niet kon aannemen dat Lodewijk een sympathieke, nederige dorpeling was. Hij zou hooghartig worden bevonden.'

Een journalist die op bezoek komt, vraagt haar het huis. Het verraste hem, dit, op het platteland. Steegman krijgt het gevoel dat hij zich moet verklaren.

'Het vermoeden dat hij op de rug van zijn vrouw leefde, of voortijdig de erfenis van zijn ouders opsoupeerde, hielp hij liever meteen de wereld uit.'

Het is een literair geschreven roman in drie delen. Vooral deel een is niet zo makkelijk leesbaar. Het is een verhaal in een verhaal in een verhaal. 

De schrijver Pieter Terrin schrijft een boek waarin de hoofdpersoon een veertigjarige schrijver is, Emiel Steegman. Onder de douche krijgt hij het idee voor een nieuwe roman over T (van Terrin Pieter?), die ook weer schrijver is en voor het eerst geeft de schrijver zijn roman autobiografische kenmerken mee. Hij zou T precies zo'n vrouw geven als zijn eigen vrouw Teresa en zijn dochter. 

Het is een boek als een spiegel. Zo wordt werkelijkheid en fictie met elkaar verweven en weet je als lezer niet meer wat waar is en wat niet.

De hoofdstukken in deel één zijn afwisselend geschreven vanuit het perspectief van Emiel Steegman als veertigjarige, Emiel als kind en T als veertigjarige.

Dit vraagt enige aandacht en oplettendheid van de lezer.

Deel één eindigt met Renée die naar een verjaarsdagfeestje gaat en daar 's namiddags in slaap valt. Ze is niet wakker te krijgen en de ambulance brengt haar naar het dichtsbijzijnde ziekenhuis waarna ze wordt overgebracht naar het Universitair Ziekenhuis in Gent.

Deel twee is geschreven in een ander lettertype. Zo een ouderwets lettertype dat uit een typmachine met zwart lint komt. Dit deel leest als een trein, met veel vaart erin, veel vlotter dan deel één. 

In deel drie is de ik-persoon niet Emiel Steegman maar een biograaf die onderzoek doet naar het leven van Emiel Steegman. Hij bekijkt opnames van een verjaarsdagfeestje van Renée. Hij hoopt op iets kleins wat alles wat bekend is over de omstandigheden van de dood van Sandra Volkaert op de helling zal zetten. Hij leest ook het verhaal van T.

In het slothoofdstuk van T wordt Sandra Volkaert vermoord, precies zoals ze kort daarna dood wordt aangetroffen in haar flat, een prostituee van tweeënveertig, zelfmoord. Er komt een aanhoudingsbevel voor Emiel Steegman en de geruchten en het onderzoek sturen schokgolven door het land. Het onderzoek wijst uit dat de schrijver niet in verdenking wordt gesteld. Maar de mallemolen is niet meer te stoppen.

En de titel?

Deel drie is Port mortem 'na de dood'. Emiel Steegman is gestorven. Een trage hersentumor achter de oogbol. De begrafenis van Steegman. Het doodsbericht maakt opvallend de allusie op een natuurlijke dood: 

'Tot het einde het leven in dank aanvaard.'

Zinnen die ik mooi vond

'Onder de douche in de ruimte achter zijn voorhoofd veranderde alles: een idee. Een idee voor een nieuwe roman. In zijn hoofd huisde het voornemen een roman te schrijven over een schrijver.'

'Hij was een nieuwe man, een hemeltergende ironie: Steegman was ouderwets sedert zijn geboorte.'

'Hij leefde intussen veertig jaar, in hoeveel herinneringen van anderen zou hij wel geen rol spelen? Hoeveel indrukken had hij niet achtergelaten, waarvan hij misschien wel het bestaan kon vermoeden, maar niet wat ze precies inhielden of door wie ze werden bewaard ...'

'Maar als hij morgen sterft, zal het niet genoeg zijn ... Alles daartussen, alles wat hij aandachtig heeft gewist, verzwegen en verbrand, iemand zal het net zo vastberaden allemaal weer invullen, naar eigen believen, met een gezag of hij er zelf bij was.'