Olijven moet je leren lezen - Ellen Deckwitz

Heb je poëzievrees? Of ben je benieuwd naar gedichten? Lees dan dit boek. Het bevat stimulerende suggesties om meteen een dichtbundel te willen lezen.

Wat een aanstekelijk boekje. Het bevat drieëntwintig toegankelijke hoofdstukjes met mooie tekeningen van Jenna Arts.

Dit boek van Ellen Deckwitz heeft als ondertitel 'een cursus genieten van pöezie'. Dat is het inderdaad. Een boekje om traag te lezen en toe te passen. Het leest vlot, dat is misschien een beetje een valkuil. Op het einde van elk hoofdstuk staat een cursief gedrukte alinea die je verder op weg helpt met titels van dichtbundels en namen van dichters. Erg leuk voor de geïnteresseerde lezer die zich meer wil verdiepen in gedichten.

Er wordt opvallend weinig poëzie gelezen in België en Nederland. En er worden nog minder dichtbundels verkocht. Op de poëzie-studiedag van Het Lezerscollectief die doorging in het Poëziecentrum in Gent (2019) vertelde men dat op elke 100 boeken die over de toonbank gaan, er 0,01% poëziebundels zijn. Dat betekent dat op 10 000 verkochte boeken er één gedichtenbundel wordt gekocht. Van poëzie alleen kun je niet leven. Wanneer een dichtbundel vlot over de toonbank gaat, spreken we hier toch over slechts enkele honderden exemplaren, niet meer. Zelfs niet van de meest toonaangevende dichters.

Toch zijn er mensen die graag gedichten lezen, zoals ik. Ik leg je straks uit waarom.

Dichters zijn niet altijd dromerige, zweverige types. Veel dichters staan echt wel met beide benen op de modderige ondergrond. Veel gedichten gaan dan ook over de actualiteit. Hoofdstuk 12 in het boek gaat daarover 'Is er poëzie die over de actualiteit gaat?' Ja dus en meer dan je denkt.

Een voorbeeld van een gedeelte uit een actueel gedicht van Miriam Van hee is

' (...)

de ochtend toen in elke krant de foto van

de aangespoelde jongen was te zien, hij lag
met zijn gezicht in het zand en de zee deed
een gebaar, ze spoelde schoon, zijn rode shirt

en zijn zwarte haar, hij droomde, maar
hij ging dood, hij werd voorzichtig opgetild,
een vergeefse opdracht, een lichtgewicht,

terwijl hij reisvaardig was, zijn veters had hij
zelf geknoopt, zijn benen waren krachteloos,
hij was van ons nu, en van de zwaartekracht'

Uit het gedicht "de jongen met het rode shirt", over het aangespoelde vluchtelingetje Alan Kurdi. 

Een andere dichter die geëngageerd is, is Nachoem M. Wijnberg, naast dichter ook hoogleraar economie aan de UvA.

Gedichten gaan dus niet altijd over de liefde of verliefd zijn.

Sommigen denken dat een gedicht alles kan betekenen en daarom lezen ze geen gedichten. Hoofdstuk 10 'Waarom kan een gedicht niet alles betekenen?' legt uit waarom dat niet zo is.

Zelf probeer ik elke week enkele gedichten te lezen. Het is een manier om naar binnen én naar buiten te kijken. Het dwingt tot reflectie en anders kijken.

De weg die ik heb afgelegd is van literatuur naar korte verhalen naar poëzie. Omdat over poëzie nagedacht is. De dichter heeft het minst van allen de ruimte om zijn boodschap over te brengen. Daarom dient het beknopt en kernachtig te zijn. Elk woord, komma en punt is afgewogen. Zelfs de witruimte doet mee.

 Ellen Deckwitz zegt over wat de dichter bedoelt:

'De dichter 
zegt niet
gewoon wat
hij bedoelt,
hij zegt
precies wat
hij bedoelt.'

Over gedichten is nagedacht. Van dichter Nahoem is bekend dat hij vijftig tot honderd versies maakt van één gedicht. Herschrijven, herschrijven en opnieuw herschrijven tot er staat wat er staat. Een gedicht betekent altijd iets. De schrijver wil iets zeggen. Wat? Dat is aan de lezer om op een boeiende ontdekkingstocht te gaan in een gedicht. Via taal en woorden wil de dichter iets zichtbaar maken wat nog niet eerder is gezien.

Hoe beginnen met het lezen van gedichten?

Neem een dichtbundel en een potlood. Lees en geniet van mooie zinnen en regels die je tegenkomt. Onderstreep ze, duidt ze aan. Je bent begonnen aan een mooie reis in de wereld van de poëzie. Word slimmer, word gelukkiger, word rijker! Lees poëzie en begin met dit boekje.