Het geschenk van de godin - Radhika Jha

Na de zelfmoord van haar vader wordt de jonge, goedopgeleide Laxmi uitgehuwelijkt aan Ramu, een arme geitenhoeder. Dit gearrangeerde huwelijk lijkt het einde van haar dromen. Of toch niet?

Op de achterflap staat:

'Van de vele bijzondere boeken van Indiase auteurs mag deze roman met recht 'het juweel in de kroon' genoemd worden. Een verhaal over India om verliefd op te worden!'

Met deze lovende woorden, waarschijnlijk van een enthousiaste uitgever, besloot ik dit boek te lezen. Toch heeft het mij nooit helemaal kunnen meenemen.

''Gau' is Sanskriet voor koe. Het is ook het woord voor de eerste lichtstraal, het oudste kind van de dageraad. De eigenschap van licht is dat het beweegt. Zo kan de koe zijn opgenomen in de familie van woorden die hun stam hebben in het werkwoord 'gam', want 'gam' betekent 'gaan'. Net als haar voorouder, de eerste lichtstraal, was het de aard van de koe om te bewegen, dus moest zij ergens heen. Maar waarheen? Juist dat is ze vergeten, en in de loop van de tijd ontstond er een verschil tussen gewoon 'gaan' en 'ergens heen gaan'.'

Wie uit dit epigram meent op te maken dat het over koeien gaat, heeft het mis. Hoewel koeien (en een stier Godvinda) een grote rol spelen in het verhaal.

In de proloog maken we kennis met Manoj Mishra, een jongeman die ten huwelijk beloofd is aan Pratima Pandey, de dochter van een grootindustrieel in Mumbai. Hij wil eerst iets van de stad zien vooraleer hij bij zijn toekomstige schoonouders op bezoek gaat. Hij ontmoet de blonde buitenlandse vrouw Durga, en maakt in zijn hoofd een erotisch uitstapje. Durga intrigeert hem. Ze wacht op haar koeien uit het buitenland die vanavond arriveren. Ze geven veel meer melk dan de Indische. Ze heeft haar eigen koeien-project.

In dit exotische boek worden veel verschillende personages opgevoerd, waaronder weinigen echt sympathiek. De schrijfster is vooral een goede verhalenverteller. 

De vele Indische woorden die in de tekst staan, helpen mee aan de oosterse sfeer in het boek, zoals tikka, teken op het voorhoofd, ashram voor religieuze leefgemeenschap en yaar, vriend. Achteraan staat een lange verklarende woordenlijst die ik geregeld heb geraadpleegd. Toch ben ik tijdens het lezen nog verschillende Indiase woorden tegen gekomen die niet opgenomen zijn in de lijst, zoals swamiji, sahib, beti, beta, kismat, babous. Wat ik storend vond tijdens het raadplegen van de lijst. 

Waar ik echt op afgeknapt ben, was het hoofdstuk 'DE KOE' waar de koe als menselijk wordt beschreven, met gedachten en gevoelens als mensen. Op zo iets knap ik af. Uiteraard is het een uiting van het religieuze en culturele gedachtengoed in India (of van de auteur) waar koeien als menselijke zielen worden bezien.

Koeien worden er als heilig beschouwd en tegelijk wordt er met stenen naar de koe gegooid om haar weg te jagen. Zo heeft heiligheid ook zijn beperkingen. Het toont de ironie in de Indiase samenleving aan.

De koe is een junglee-koe: een wilde koe die Ramu op een dag vindt in het bos. Niemand wil de koe hebben en Ramu neemt ze mee naar huis. Het is zijn geschenk voor zijn jonge vrouw Laxmi. De even mooie als ambitieuze Laxmi laat de koe insemineren door zaad uit het buitenland waaruit koeien komen die een hoge melkproductie geven. Het is Manoj die op zijn motorfiets met melkbussen aan langs de dorpen rijdt om koeien te insemineren. Ramu weet van niets en wanneer de junglee-koe een kalf baart dat later melk gaat geven is het 'het geschenk van de godin'. 

Ramu en zijn vrouw Laxmi worden met achterdocht en wantrouwen bekeken in het geïsoleerde dorp. Het hebben van de junglee-koe die door iedereen wordt buitengesloten, maakt het er niet beter op. Laxmi besluit om iedereen te laten mee profiteren van de melk en dit tot groot ongenoegen van het dorpshoofd die wil dat alles bij het oude blijft. 

Het is het begin van een langdurige strijd tussen het dorpshoofd en Laxmi, tussen oud en nieuw, tussen tradities en veranderingen. 

Een strijd tussen oud en nieuw, spanningen door veranderingen die zich voordoen in het moderne India die ook doordringen tot in de geïsoleerde dorpen. Maar ook een strijd tussen een op mannen ingestelde maatschappij en een vrouw die wil opkomen voor haarzelf. 

Het boek bevat veel dialogen, weinig literaire beelden, het is vooral een wonderlijk verhaal met bijzondere personages.

Radhika Jha is een succesvolle Indiase auteur. Ze is geboren in Delhi en studeerde antropologie en politieke wetenschappen. Haar debuutroman 'Geuren' maakte veel indruk. Zij won er de Prix Guerlain prijs mee. Haar werk wordt inmiddels in meer dan vijftien landen uitgegeven.