En elke ochtend wordt de weg naar huis steeds langer - Fredrik Backman

Een oude man zit naast zijn kleinkind op een bankje aan een plein. De oude man levert een strijd om zijn herinneringen niet kwijt te raken terwijl de familie pogingen doet voor hem te zorgen. Een klein portret over dementie.

Fredrik Backman (1982) is vooral bekend van Een man die Ove heet en dat wereldwijd een bestseller werd. Het boek werd verfilmd en kreeg een Oscar-nominatie.

7 euro voor dit boek met een aantrekkelijke cover en een duurzame harde kaft. Best prijzig voor een boek waarin het eigenlijke verhaal slechts vijftig pagina's beslaat. De overige pagina's (van pagina 51 tot 63) zijn een voorproefje van zijn nieuwste boek Björnstad dat binnenkort verschijnt.

Volgens de auteur was het nooit de bedoeling dat iemand dit zou lezen. 

'Ik heb het geschreven omdat ik iets een plek moest geven, en ik ben zo iemand die zijn gedachten op papier moet zien om ze op een rijtje te kunnen zetten. Maar het werd een kort verhaal over hoe ik omga met het langzame verlies van een van de grootste geesten die ik ken, over hoe je iemand kunt missen die er nog is, en hoe ik dat allemaal aan mijn kinderen wilde uitleggen. Ik laat het nu los.
   Het gaat over angst en liefde, die meestal hand in hand lijken te gaan. Het gaat vooral over tijd. Zolang we die nog hebben.'

Een opa is opgenomen in een verzorgingstehuis. Op een bankje aan een plein zit zijn kleinkind. Noah weet niet waar ze zijn want dat is het spelletje dat ze altijd doen. Ergens naar toe gaan en dan krijgt Noah de opdracht uit te zoeken hoe ze weer thuis moeten komen. Opa weet dat het altijd zal lukken, want er zijn twee dingen in het leven waarin hij een rotsvast vertrouwen heeft: wiskunde en zijn kleinkind.

'Opa noemt hem altijd Noahnoah, omdat hij de naam van zijn kleinkind dubbel zo mooi vindt als die van alle andere mensen.'

Maar van de plaats waar opa nu is, is het moeilijk thuis te geraken.

'Maar deze plaats heeft geen coördinaten; er leiden geen wegen vandaan en geen kaart wijst de weg ernaartoe.'

Het dementerende hoofd kent geen plaatsnamen, geen wegen of kaart. Er is geen houvast meer. 

Wel zijn er nog herinneringen, ook al stuiteren die heen en weer. Hij weet nog hoe het is om verliefd te zijn op het meisje met de geur van hyacinten. Een heel leven waren ze getrouwd uit liefde. 

En elke dag wordt het plein steeds kleiner.

'Ik heb het plein gemeten. Het is vannacht weer kleiner geworden.'

Het plein als symbool van zijn kleiner wordende geheugen. Een mooie metafoor. 

Met zijn zoon Ted, de vader van Noah, is de relatie wat moeilijker. De vader houdt van cijfers en de jongen houdt van letters, dat zijn verschillende talen.

Hoewel het een kort verhaal is, een novelle eigenlijk, weet de schrijver de juiste woorden te vinden en mooie zinnen te schrijven. Toch raakte het boekje mij minder dan ik had verwacht. Ik miste ook sfeervolle illustraties. Volgens mij zou het beter tot zijn recht komen in een duurdere uitgave met prachtige tekeningen.

Een van de ontroerendste dialogen tussen opa en Noah vind ik de volgende:

'Een jongen en zijn opa zitten op een bankje in de hersenen van opa.
   'Mooie hersenen zijn dit, opa,' zegt Noah bemoedigend, want als opa stil is, kun je hem met een complimentje zo weer aan het praten krijgen. Dat zei oma altijd.
   'Wat aardig dat je dat zegt,' glimlacht opa en hij veegt met de rug van zijn hand over zijn ogen.
   'Maar wel een beetje rommelig,' grijnst de jongen.
   'Het heeft lang geregend toen jouw oma overleed. Daarna is het nooit meer helemaal netjes geworden.'

Prachtig, nietwaar?

Het boek bestaat uit herinneringen, korte verhaaltjes, anekdotes eigenlijk over zijn gelukkige huwelijk met oma die al overleden is. Over zijn zoon Ted, toen hij nog een jongen was en de moeizame relatie die ze hadden. Tussendoor probeert opa uit te leggen aan Noah wat er mis is met hem en probeert hij zijn kleinkind voor te bereiden op zijn afscheid.

Het boekje gaat over liefde en angst om wat je liefhebt kwijt te raken. En over kwijt zijn terwijl iemand er nog is. Tegelijk is het een ode aan de liefde, aan een liefdevolle gelukkige relatie.

Het is het eerste boek dat ik heb gelezen van deze schrijver en ook zijn kortste. Een fijn boekje.