De humoristisch geschreven debuutroman van Lodewijk van Oord over de relatie tussen mens en dier, een samenleving die op sensatie is belust en hoe ver ben je bereid te gaan om je dierentuin te redden?

Een ongewone cover die mijn aandacht trok. Een neushoorn die ondersteboven hangt vastgebonden aan vier poten. Het lompe zware dier zweeft tussen hemel en aarde en lijkt daar niet helemaal op zijn plaats. Het is alsof hij in veiligheid wordt gebracht. 

De scène op de cover komt echt in het boek voor.

De hoofdpersoon is Edo Morell, de ambitieuze directeur van de Amsterdamse dierentuin Artis, die een masterplan heeft om zijn dierentuin te redden van de teruglopende bezoekersaantallen. Hij ziet daarvoor een glansrol weggelegd voor Albrecht, de laatste neushoorn op aarde. 

Het boek is geschreven in het ik-perspectief. Dat is afwisselend Edo Morell, Sariah Malan en Frank Rida.

Edo Morell is jong, vlot, charismatisch en kan het goed uitleggen. Hij slaagt er  als geen ander in om zijn commerciële ideeën voor de dierentuin verkocht te krijgen aan de futloze bestuursraad waarbij hij dure, holle marketingwoorden gebruikt zoals branding. Hij wil mensen een totaalbeleving aanbieden, een sensatie, een ervaring waarvoor ze terug komen en daarbij zijn de dieren ondergeschikt. De voorzitter Frank Rida beschouwt hem als zijn zoon en volgt hem in alles.

'Hij is het soort man dat mij meestal niet bevalt. Modern en modieus, een babbel vol branie.'

zegt Sariah over hem. Helaas is deze soort nog lang niet met uitsterven bedreigd in tegenstelling tot de neushoorn.

Kortom het prototype van de geslaagde hoog opgeleide ambitieuze jongeman in onze maatschappij. Hij gaat dan ook zijn ondergang tegemoet.

Elke ochtend maakt hij een wandeling van een uur in de dierentuin en groet de dieren.

'Ik groet de Chileense flamingo's, die nichterig als altijd in de vijver staan, en wandel verder in de richting van de Zuid-Amerikaanse vlakte. De lama's liggen er deze ochtend als een stel verwende Latino's bij, terwijl de kuifhoenderkoeten zich elders in de wei staan op te maken voor een nieuwe dag in de etalage. Het blijft een ijdele bedoening, zo'n dierentuin, waarin er gekeken  en vooral ook bekeken moet worden, en de Zuid-Amerikaanse dieren lijken dit het best te begrijpen.

Sariah Malan is een vijfendertigjarige neushoornspecialist die Edo in dienst heeft genomen om ervoor te zorgen dat Albrecht zich goed voelt in zijn nieuwe habitat en zal paren met de twee wijfjes en zo voor jongen zal zorgen van deze met uitsterven bedreigde diersoort. Hoewel ze van in het begin haar twijfels heeft, omdat ze andere ideeën heeft over een dierentuin en het welzijn van dieren dan Edo, komt ze toch over. Haar Zuid-Afrikaanse vader ziet het als verraad dat ze overkomt naar Amsterdam om verder te bouwen aan zijn Afrikaanse levenswerk. Edo haalt haar over door te zeggen:

'Als jij dikhuiden wilt redden zul je dat bij ons moeten doen... in Europa, in Amerika.'

Sharia heeft het moeilijk met Edo's visie op dierentuinen.

'... maar een dierentuin is nóóit iets natuurlijk. Alles is kunstmatig. Met de werkelijkheid heeft het weinig van doen.'

En zo vliegt Sariah over naar Nederland, het onbetekenende landje van haar Nederlandse moeder aan zee.

Uitsterven als attractie

Uiteindelijk is Albrecht de laatste nog levende neushoorn ter wereld en Edo ontpopt zich tot een sensatiebeluste zakenman die er alles voor over heeft om zijn dierentuin te redden. Zijn masterplan om de grootst mogelijke media aandacht te krijgen met Albrecht die de allure van een popster krijgt is een beetje ongeloofwaardig en doet absurd aan en wordt tegelijk zijn ondergang.

Ik ga het einde niet verklappen.

Nederlands in het buitenland

Lodewijk van Oord woont in het buitenland en dat is goed te merken aan het taalgebruik. Zo gebruikt hij Engelse woorden die vernederlandst zijn zoals bottels voor wijnflessen en celfoon voor mobiele telefoon. Dit was steeds als Sariah aan het woord was, dus daar kon ik nog mee overweg.

Bij het beeld van  'klonterige wolken' moest ik wel even lachen. Ik miste mooie beelden en mooie literaire zinnen.

Een debuutroman dat ik ondanks het vorige graag gelezen heb, over grote thema's zoals natuurbehoud, beschermen van bedreigde diersoorten, onze op sensatie beluste maatschappij, steeds met een humoristische toon.